Kościół Parafialny pw. Św. Katarzyny w Sąspowie

Kategoria: Warto zobaczyć
Odsłony: 58653
Rozmiar:

Wzmianka (niezbyt pewna) o erekcji kościoła w Sąspowie jest datowana 8 września 1314 r., w której m.in. zagwarantowano prawo wrębu w lasach sąspowskich na potrzeby kościoła drewna na opał, prace budowlane, reperacje i ogrodzenie. Ten sam dokument określa odrabianie pańszczyzny plebanowi przez dwóch włościan z Sąspowa i dwóch z Woli Kalinowskiej. Pleban Bratko z Sąspowa w 1325 r. płacił świętopietrze w wysokości 2 skojce i 21 denary. W 1411 r. konsystorz miał rozstrzygnąć spór pomiędzy plebanem z Sąspowa – Maciejem, a plebanem Błażejem ze Skały o przynależności Woli Blandowskiej (Kalinowskiej) do tych parafii. Wiadomo, że w 1440 r. istniał w Sąspowie kościół drewniany pw. Świętej Katarzyny.

Właściciel klucza Pieskowa Skała , w tym i Sąspowa, Stanisław Szafraniec w 1595 r. zamienił kościół sąspowski na zbór kalwiński, likwidując jednocześnie szkołę parafialną. Ministrami w tym zborze w 1597 r. byli eksksięża : Melchior ze Skrzynna i Wincenty. Mieszkańcy Sąspowa byli przez to zmuszeni do uczęszczania na nabożeństwa katolickie do kościoła w Jerzmanowicach. Kościół drewniany istniał prawie do końca XVIII w. Jednak ze względu na jego fatalny stan ks. Andrzej Gogulski zbudował kościół murowany w 1783 r.

Dlaczego jednak wybudowano kościół na wysokiej skale, a nie w centrum wsi? Otóż legenda wyjaśnia to w następujący sposób: przygotowany materiał do budowy kościoła zgromadzono w dolinie, gdzie obecnie znajduje się remiza strażacka, natomiast następnego ranka gdy chcieli rozpocząć budowę, okazało się że w nocy materiał został przeniesiony na skałę po przeciwnej stronie. Uznano to za cud i zaakceptowano nową lokalizację zgodnie z wolą Boską.

Kościół jest murowany i otynkowany, ma kształt podłużnego ośmiokąta i składa się z nawy, sklepionego prezbiterium, zakrystii i kruchty. Główne wejście do kościoła jest od strony południowej, wewnątrz posadzka marmurowa w szachownicę. Pod chórem jest wejście do grobów. W ołtarzu głównym z dwiema kolumnami jest obraz Bogurodzicy z Dzieciątkiem. Po stronie ołtarza jest figura św. Barbary i św. Jadwigi. Po stronie północnej znajduje się ołtarz boczny patronki parafii św. Katarzyny, przy której stoi chrzcielnica z białego marmuru. Jest również ołtarz z obrazem św. Rodziny i św. Jana Chrzciciela. Na następnym ołtarzu jest figura Chrystusa z otwartym sercem. W tyle głównego ołtarza zachowała się płyta fundatora kościoła z napisem: Die 26 juli RP. 1792 umarł Andrzej Gogulski pleban Sąspowski wielki grześnik prosi o Anielskie pozdrowienie do Nayświetszey Maryi Panny.

Są jeszcze inne pomniki:

Na zewnątrz kościoła wmurowany jest szrapnel pochodzący z walk w czasie pierwszej wojny światowej, które trwały tu w listopadzie i grudniu 1914 r. Sąspów był zajęty przez wojska rosyjskie, które przez sześć tygodni ostrzeliwały przez otwory w murze cmentarnym pozycje wojsk austriackich w Jerzmanowicach i Gotkowicach. Kościół był zniszczony od pocisków, a plebania, dzwonnica i zabudowania gospodarcze spalone. Dzwony uległy zniszczeniu, dokumentacja parafialna spalona. Po wojnie dzwonnica drewniana na podmurówce została wybudowana przez ks. Wł. Nowodworskiego wraz dzwonami, na których są napisy: R.P. 1924 parafianie sąspowscy, Królowej Korony Polskiej. Na następnym jest napis: Św. Katarzyno patronko sąspowskiej parafii-módl się za nami. R.P. 1924.

Przed zlikwidowaniem pańszczyzny i uwłaszczeniem włościan, pleban otrzymywał w r. 1857 :

Oprócz tego za meszne:

Ponadto kościół miał zapis 4000 zł. od hrabiego Załuskiego, a dwór Pieskowa Skała rok rocznie dawał fundusz na opalanie lampy przed Najświętszym Sakramentem z zapisu hrabiego Wielopolskiego od 23 lutego 1767 r. Parafia sąspowska należy obecnie do dekanatu Sułoszowa i diecezji sosnowieckiej. 


Organistówka obok kościoła